Niedziela Wielkanocna (nazywana też Wielką Niedzielą, Niedzielą Zmartwychwstania Pańskiego, I Niedzielą Wielkanocną) – pierwszy dzień
świąt wielkanocnych
. Jest to również ostatni dzień
Triduum Paschalnego
, liczonego według kalendarza żydowskiego od wieczora
Wielkiego Czwartku
do wieczornych nieszporów w Niedzielę.
Polska tradycja
Do
XVIII
wieku msze
rezurekcyjne
odprawiane były o północy, potem świętowano
rezurekcję
rano (resurrectio
łac.
oznacza zmartwychwstanie). Do dnia dzisiejszego msze rezurekcyjne są odprawiane o poranku. Zapowiada ją uroczyste bicie w dzwony, głoszące, że
Chrystus
zmartwychwstał. Jednocześnie słychać kanonadę ze strzelb, petard, armatek i moździerzy, a cały ten harmider ma budzić świat do życia.
Mszę poprzedza uroczysta procesja z
Najświętszym Sakramentem
. Rozpoczyna się przy znajdującym się w
kościele
symbolicznym Grobie Pańskim, przy którym ksiądz śpiewem oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. Następnie, niosąc
monstrancję
z
Hostią
kapłan prowadzi procesję dookoła kościoła, przy którym dawniej tradycyjnie usytuowany był cmentarz, aby również zmarłym ogłosić zmartwychwstanie. W
procesji
niesiona jest również figura
Chrystusa
Zmartwychwstałego. Na początku mszy wznoszony jest okrzyk radości Alleluja (z
hebr.
Chwalcie Boga), będący przyśpiewem w pieśniach wielkanocnych. Oznaką radości były również dawniej używane w okresie wielkanocnym pozdrowienia: Chrystus zmartwychwstał z odpowiedzią: Zmartwychwstał prawdziwie.
W polskim zwyczaju, po porannej rezurekcji rodzina zasiada do uroczystego śniadania wielkanocnego, które rozpoczyna się składaniem życzeń i dzieleniem się
święconką
z koszyczka. Na stołach znajdują się jajka, wędliny, wielkanocne baby i mazurki. Stoły zdobione są bukietami z bazi i pierwszych wiosennych kwiatów.
W niektórych regionach, np. na
Śląsku
, rodzice chowali w domu, ogrodzie koszyczki ze słodyczami, prezenty od wielkanocnego zajączka, na poszukiwanie których wyruszały dzieci. Zwyczaj ten obecnie rozpowszechnił się w formie obdarowywania się w tym dniu drobnymi upominkami, tzw. zajączkami.
Niedziela, podobnie jak i
Poniedziałek
, są w Polsce
dniami wolnymi od pracy
. Tradycyjnie spędza się je w domu, w gronie rodzinnym.
Zobacz też